Ο Δελφικός Μύθος, το Δελφικό τοπίο, η νομική του κατάσταση σήμερα. Και μια λίαν διδακτική παραβολή του… Ερρίκου Ίψεν, γραμμένη μόλις πριν… ενάμιση αιώνα
- Πληροφοριακά Στοιχεία
- Κατηγορία: Δάση
- Εμφανίσεις: 2101
Αν δεν έχουν μνήμη αυτοί, έχουν, όμως, οι Δελφοί.
του Λέανδρου Πολενάκη
Λίγα απαραίτητα γύρω από τον Δελφικό Μύθο.
Πριν ακόμα ιδρύσει το Μαντείο του στους Δελφούς, ο Απόλλων χρειάστηκε να νικήσει ένα φοβερό τέρας που ήταν εγκατεστημένο εκεί και ρήμαζε τον τόπο. Σύμφωνα με την αρχαιότερη πηγή του μύθου που είναι ο Ομηρικός “Ύμνος στον Απόλλωνα”, το τέρας ήταν γένους θηλυκού και ονομαζόταν “Δράκαινα.” Η εκδοχή που έχει επικρατήσει μέχρι σήμερα και θέλει το τέρας γένους αρσενικού (“Πύθων”), είναι μεταγενέστερη. Αυτό που μας ενδιαφέρει είναι ότι η Δράκαινα υπήρξε τροφός ενός άλλου φοβερού και ανίκητου τέρατος (γέννημα της Ήρας χωρίς μεσολάβηση ανδρός), που μεγάλωνε ασταμάτητα μέρα με την ημέρα και απειλούσε να καταστρέψει τους Θεούς και τον κόσμο. Το όνομά του ήταν “Τυφών.” (Πρβλ. και τις σημερινές δραματικές περιβαλλοντολογικές, κλιματικές αλλαγές με τους τυφώνες που γεννούν.) Ο Δίας κατόρθωσε να το νικήσει δύσκολα την τελευταία στιγμή, με τη βοήθεια, πάντα, του Απόλλωνα. Ο Απόλλων επιστρέφει μετά από αυτό στους Δελφούς, σκοτώνει πρώτα τη Δράκαινα που ανέθρεψε τον Τυφώνα και ιδρύει κατόπιν το Μαντείο του. Αυτός είναι σε γενικές γραμμές ο Δελφικός Μύθος με τα πολλαπλά σημασιολογικά του επίπεδα που δεν θα αναλύσουμε αυτή τη στιγμή.
Η σημερινή νομική κατάσταση του τοπίου των Δελφών.
Τον Φεβρουάριο του 1981 η Ελλάδα κύρωσε με τον νόμο 1126/1981 τη Συνθήκη του Εκπαιδευτικού Επιστημονικού και Πολιτιστικού Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών (UNESCO) για την προστασία της παγκόσμιας Πολιτιστικής και Φυσικής κληρονομιάς. Το Ελληνικό κράτος, σχεδόν ταυτόχρονα, έχοντας επίγνωση “της μοναδικότητας της ευρύτερης περιοχής των Δελφών ως αρχαιολογικού χώρου και ως φυσικού τοπίου στον ελληνικό όσο και στον διεθνή χώρο” και διαπιστώνοντας “την ανάγκη λήψεως μέτρων προληπτικών και κατασταλτικών για την ορθολογική, χωροταξική και περιβαλλοντολογική διαχείριση της ευρύτερης περιοχής Δελφών,” την οριοθέτησε, κηρύσσοντάς την προστατευτέα, δια του Εθνικού Συμβουλίου Χωροταξίας και Περιβάλλοντος (Απόφαση αριθ. 8/1981 ΦΕΚ 551 της 15ης Σεπτεμβρίου 1981). Σημειώνουμε ότι το πιο πάνω όργανο για να λάβει την εν λόγω απόφαση, συγκροτήθηκε από ολόκληρη σχεδόν την Κεντρική Διοίκηση του κράτους, η οποία ανέλαβε την εξειδίκευση της προστασίας σε όλα τα επίπεδα.
Έτσι προέκυψε η νομική εκδοχή του Δελφικού Τοπίου, το οποίο περιλαμβάνει την Άμφισσα, το Γαλαξείδι, την Ιτέα, την Αράχωβα, τα νοτιοανατολικά υψώματα της Γκιώνας, ολόκληρο τον κάμπο της Άμφισσας, τις νότιες και δυτικές υπώρειες του Παρνασσού και το μεγαλύτερο μέρος των χερσονήσων που ορίζουν τον Κρισσαίο κόλπο (κόλπος Ιτέας.) Το 1987, ολόκληρος ο αρχαιολογικός χώρος των Δελφών εντάχθηκε στον Κατάλογο της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO.
Με το πρόσφατα (2018) αναθεωρημένο Περιφερειακό Χωροταξικό πλαίσιο της Στερεάς Ελλάδας (αρ. Απόφασης ΥΠΕΝ/ΔΧΩΡΣ/76104/1176 ΦΕΚ τεύχος Α.Α.Π.299 της 14ης Δεκεμβρίου 2018), η προστασία του Δελφικού Τοπίου παύει να υφίσταται, καθώς το νέο αναθεωρημένο πλαίσιο ρητώς προβλέπει, ενθαρρύνει και επιτρέπει εντός του Δελφικού Τοπίου δραστηριότητες και δράσεις, όπως, μεταξύ άλλων:
Α' Εκτεταμένες ζώνες επιφανειακής και υπόγειας εξορυκτικής δραστηριότητας και συναφών βιομηχανικών υποδομών στην ενδοχώρα και στις ακτές.
Β' Σε όλες σχεδόν τις ορεινές εξάρσεις, ζώνες υποδοχής αιολικών πάρκων, δηλαδή συστοιχιών των τυπικών ανεμογεννητριών του Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου για τις Α.Π.Ε., των παρωχημένης τεχνολογίας τοπιοκτόνων τεχνικών συστημάτων εκμετάλλευσης της αιολικής ενέργειας, τα οποία οι κεντροευρωπαίοι κατασκευαστές τους αδημονούν να ξεφορτωθούν, φορτώνοντάς τα στον πιο πειθήνιο διαχρονικό πελάτη τους.
Γ' Ζώνες ιχθυοκαλλιεργειών εντός της θαλάσσιας περιοχής που έχει ενταχθεί στο ευρωπαϊκό οικολογικό δίκτυο NATURA 2000.
Δ' Με σκοπό την αποκατάσταση της αισθητικής του τοπίου όπου αύτη διαταράσσεται από οχλούσες βιομηχανικές μονάδες, προτείνεται η ανάπτυξη υψηλής βλάστησης η οποία ταυτοχρόνως θα αποτελεί και τείχος προστασίας της παρακείμενης χλωρίδας και πανίδας. (Σ.Σ. Αναρωτιέται κανείς αν οι εισηγητές της πιο πάνω διάταξης (άρθρο 12, Ε. 4), έχουν την παραμικρή επίγνωση των δυσμενών συνεπειών του μέτρου που προτείνουν).
Ε' Πρόβλεψη κατάλληλης διαμόρφωσης του Λιμένα της Ιτέας για την υποδοχή μεγάλων κρουαζιερόπλοιων, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. κ.ά.
**
Το Επιμελητήριο Περιβάλλοντος και Βιωσιμότητας δεν ανησυχεί μόνο για την τύχη του Δελφικού Τοπίου. Προβληματίζεται έντονα για το ζοφερό μέλλον του εθνικού φυσικού και πολιτιστικού τοπίου, που είναι έτοιμο να θυσιαστεί χάριν μιας απότομης επιστροφής στην άγρια ανάπτυξη.
Παράρτημα:
Ο πολύ μεγάλος Ίψεν, πριν από ενάμιση αιώνα παρεμβάλλει με διαύγεια προφητική στο κορυφαίο, ίσως, έργο του, τον Πέερ Γκυντ, στην τέταρτη πράξη, μια σπαρταριστή σκηνή, ενδιαφέροντος ελληνικού, πιο ειδικά Δελφικού! Τέσσερις διακεκριμένοι “φιλέλληνες” κεφαλαιούχοι και μελλοντικοί “επενδυτές”, ο Γερμανός Έμπερκοπφ, ο Γάλλος Μπαλόν, ο Άγγλος Κόττον και ο Σουηδός Τρουμπέτερστρώλε, με την αναγγελία της ελληνικής επανάστασης του 1821 και με τις πρώτες νίκες των Ελλήνων, χαίρουν και αναλογίζονται ταυτόχρονα τα αγαθά που θα απολαμβάνουν σε μια Ελλάδα υπόδουλη στα τοκογλυφικά τους δάνεια. Λέει ο Γάλλος: «Έβλεπα κιόλας νικητής να καμαρώνω ανάμεσα σ' ωραίες ελληνοπούλες». Ο ενθουσιασμός τους ανακόπτεται, όμως, όταν ο Πέερ Γκύντ, που έχει γίνει στο μεταξύ ζάπλουτος από το δουλεμπόριο, προερχόμενος από τις Η.Π.Α και ντυμένος “Γιάνκης”, τους αναγγέλλει ότι θα χρηματοδοτήσει τους Τούρκους. Λέει ο Γάλλος: «Τον άτιμο!» Λέει ο Άγγλος: «Τιμή! Ας την κατά μέρος. Το θετικό, το κέρδος, τίποτ' άλλο, αυτό 'ναι η μεγαλύτερη χασούρα, Αχ, μούρχεται να κλάψω! Goddam! Έβλεπα εγώ πώς ήμουν κιόλας ιδιοχτήτης του Όλυμπου που κρύφτει, αν όσα λέγουνται είναι αλήθεια, κοιτάσματα χαλκού. Και θα μπορούσα με αυτά την εκμετάλλευση να αρχίσω. Κι αυτή η περίφημη πηγή της Κασταλίας, μου φαίνεται, μετρώντας όλους τους καταρράχτες της, μπορούμε να λογαριάσουμε πως έχει, το πιο λίγο μια δύναμη χιλίων ίππων».
Θέτουμε υπόψη των εμπνευστών και συντακτών του Αναθεωρημένου Χωροταξικού Πλαισίου της Στερεάς Ελλάδας τις παραπάνω λαμπρές επενδυτικές ιδέες των κ.κ. Μπαλόν (Φούσκας), Έμπερκοπφ (Καπροκέφαλος) κ.α. μήπως τις εντάξουν και αυτές στο Πλαίσιο. Ο μυθικός Τυφώνας δεν νικήθηκε εντελώς, εκεί είναι και μας περιμένει, πλακωμένος κάτω από την Αίτνα, το ηφαίστειο, σύμφωνα με τον Μύθο. Ας το προσέξουν λιγάκι αυτό οι μαθητευόμενοι μάγοι των Αναθεωρητικών Πλαισίων. Αν δεν έχουν μνήμη αυτοί, έχουν, όμως, οι Δελφοί.
Λέανδρος Πολενάκης, συγγραφέας
Αθήνα, 6 Αυγ. 2019
